25-30 Ocak 2001 tarihlerinde Porto Alegre'de düzenlenen Dünya Sosyal Forumu'nu (DSF) tasarlayan ve örgütleyen Brezilya Organizasyonlar Komitesi, Forumun sonuçlarını ve ortaya çıkardığı beklentileri gözden geçirdikten sonra bu girişimin devamına rehber olacak İlkelerin yazılmasının gerekli olduğuna karar verdi. Bu süreç içinde yer almak ve DSF'nin yeni biçimlerini örgütlemek isteyen herkesin saygı duyması gereken bu ilkeler, Porto Alegre Forumu’nda alınan kararların toplamıdır. İstanbul Sosyal Forumu Girişimi de bu ilkeleri temel alarak faaliyet sürdürmeyi amaçlamaktadır.
Bu ilkeler Porto Alegre'yi başarıya ulaştıran kararların bir toplamı olmak dışında, aynı zamanda, bu fikirlerin ulaşım alanını genişletiyor ve bu süreç içinde işleyen mantıktan ortaya çıkan düzenlemeleri belirtiyor.
1. DSF, neoliberalizme, dünyanın sermaye tarafından hükmedilmesine, emperyalizmin her çeşidine karşı olan ve hem insanlararası, hem insanlar ile yer küre arasında yapıcı ilişkilerin olduğu küresel bir toplum inşaa etmeyi amaçlayan grupların ve sivil toplum hareketlerinin, eleştirel düşünce, demokratik fikir tartışması, öneriler oluşturulması, serbest deneyim alışverişi ve ortak etkili faaliyetler kurgulanması amacıyla bağlantılar kurulması için açık bir buluşma yeridir.
2. Porto Alegre'deki DSF zaman ve mekanda yerelleşen bir oluşumdu. Bundan sonra ise Porto Alegre'de ortaya atılan “Başka bir dünya mümkün” söyleminin kesinliğiyle, DSF kalıcı bir alternatif arayışı ve inşaası sürecine dönüşmeye başlıyor.
3. DSF bir dünya sürecidir. Bu sürecin parçası olarak yapılan tüm toplantıların uluslararası bir boyutu vardır.
4. DSF'de önerilen alternatifler, büyük uluslararası şirketler ve onlara hizmet eden uluslararası kurumlar tarafından, ulus devletlerin de onayıyla, yönetilen küreselleşme sürecine bir karşı duruş içindedir. Bu alternatifler dayanışma içinde farklı bir küreselleşme biçiminin dünya tarihinde yeni bir safha olarak yaygınlaşmasını sağlayacak şekilde oluşturuldu. Dayanışmanın küreselleşmesi, insan haklarına, çevreye saygı gösteren, toplumsal adalet, eşitlik, halkların bağımsızlığı için hizmet eden uluslararası demokratik sistem ve kurumlar üzerine inşaa edilecek.
5. DSF sadece bütün dünya ülkelerinden örgütleri ve sivil toplum hareketlerini bir araya getirip , ilişki kurmalarını sağlıyor ama kesinlikle dünya sivil toplumunu temsil eden bir varlık ya da kurum olma amacını gütmüyor.
6. DSF'nin toplantıları DSF'nin kurumsal varlığı adına karar vermez. Buna göre, herhangi bir sosyal forum oluşumu adına hiç kimse bütün katılımcıları temsil etme iddiası taşıyan pozisyonlar ifade etme yetkisine sahip değildir. Forumun katılımcıları, foruma katılanların tümünü ya da çoğunluğunu bağlayan, forumun kurumsal olarak temel pozisyonlarını belirleyebilecek faaliyet önerileri veya beyannameler hakkında, oy birliğiyle bile olsa, kurum adına karar alamaz. DSF, toplantılardaki katılımcıların itiraz edebileceği türden bir güç odağı temsil etmez. DSF, katılan örgüt ve hareketlerin eylemlilikleri ve birbiriyle ilişkilerini sağlayacak tek olanağı teşkil etmeyi amaçlamaz.
7. Buna rağmen, forumun toplantılarına katılan örgütlerin ya da örgüt gruplarının, bu toplantılar sırasında tekil olarak ya da diğer katılımcılarla birlikte verdikleri kararlar üzerine hareket edebilme hakları garanti edilmelidir. DSF, hiçbir yönlendirme, hiyerarşileştirme, sansür ya da sınırlama getirmeksizin, elindeki bütün imkanları kullanarak, bu kararların, kararları veren örgüt veya örgüt gruplarının insiyatifi olarak, geniş dağıtımını sağlıyor.
8. DSF çoğulculuk ve çeşitliliğe önem veren, devletçilik, merkeziyetçilik, ve particilikten uzak bir ortamdır; başka bir dünya inşaa etmek amacıyla, yerel ve kuresel düzeyde somut eylemlilikler içinde bulunan örgütlerin ve hareketlerin merkeziyetçi olmayan bir biçimde birbiriyle ilişkiye geçmesini sağlar.
9. Katılımcılar bu tüzüğün maddelerini kabul ettikleri sürece, DSF, çoğulculuğa, katılımcıların girişim biçimleri ve eylemliliklerinde çeşitliliğe, cinsiyet, etnik kimlik, kültür, kuşak, ve fiziksel kapasite çeşitliliğine açık bir forum olacak. Siyasi parti temsiliyetleri veya askeri örgütler foruma katılamaz. Bü tüzüğü kabul eden devlet liderleri veya parlamento üyeleri kişisel kapasitelerinde katılmak üzere foruma davet edilebilir.
10. DSF, ekonomi, tarih ve gelişmeye dair totaliter ve indirgeyici yaklaşımlara ve devlet tarafından toplumsal kontrol adına şiddet kullanılmasına karşıdır. DSF, insan hakları, doğrudan demokrasi, barış ilişkileri, insanlar, etnik kimlikler, halklar ve cinsiyetler arası eşitlik ve dayanışmaya saygıyı ön planda tutar; her çeşit üstünlük veya hakimiyet ilişkisini ya da bir insanın başka bir insanı tahakkümü altına almasını kınar.
11. Bir tartışma platformu olarak DSF, sermayenin hakimiyet araçları ve mekanizmaları, bu hakimiyete direniş yolları, kapitalist küreselleşme sürecinin ırkçı, cinsiyetçi ve çevre düşmanı boyutlarıyla küresel düzeyde yarattığı sosyal eşitsizlik sorunlarına getirilebilecek alternatif önerileri üzerine derin düşünceyi teşvik eden bir fikirler hareketidir.
12. Tecrübe alışverişinin alt yapısı olarak DSF, katılımcı örgüt ve hareketler arasında karşılıklı saygı ve birbirini tanıma ilişkilerini teşvik eder. DSF toplumun ekonomik ve siyasi faaliyetinin, şimdi ve sonraki sonraki kuşaklar için, insanların ihtiyaçları ve doğaya saygı üstüne merkezlendirilmesine büyük önem veriyor.
13. Bir karşılıklı ilişki kurma ortamı olarak DSF, dünyanın geçirmekte olduğu insanlık dışı sürece ve devlet şiddetine karşı şiddet içermeyen toplumsal direnişi artırma kapasitesi olan örgütler ve hareketler arasında yeni ulusal ve uluslararası bağlar kurmayı ve böylece bu örgütler ve hareketler tarafından gerçekleştirilen insanca çabalara destek vermeyi amaçlıyor.
14. DSF, katılımcı örgüt ve hareketlerin eylemliliklerini yerelden ulusal düzeye taşımalarını, küresel bağlamda aktif katılımı amaçlamalarını ve dayanışma içinde yeni bir dünya yaratmak adına denemekte oldukları değişim getirici pratiklerini küresel gündeme oturtmalarını teşvik eden bir süreçtir.
Sao Paulo'da, 9 Nisan 2001'de DSF Organizasyon Komitesi'nde yer alan örgütler tarafından onaylanmış ve kabul edilmiştir. 10 Haziran 2001'de DSF Uluslararası Konseyi tarafından bazı değişikliklerle onaylanmıştır.
